Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου

Μήνυμα του Ιάκωβου Καμπανέλλη Για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου (2001)

Νομίζω πως το θέατρο δε θα πάψει ποτέ να υπάρχει. Νομίζω, όσο κι αν αυτό μπορεί να ακούγεται σαν παράδοξο, πως αυτή η πανάρχαιη Τέχνη, είναι και Τέχνη του μέλλοντος. Όχι επειδή θα το θέλουν αυτό οι δημιουργούντες το θέατρο, συγγραφείς, ηθοποιοί, σκηνοθέτες και λοιποί συντελεστές κάθε θεατρικής παράστασης, αλλά επειδή θα το θέλει και στο μέλλον το κοινό, οι θεατές, εσείς.

Πού στηρίζω αυτή την αισιόδοξη πρόβλεψη για το μέλλον του θεάτρου; Στη σκέψη πως το θέατρο είναι δημιούργημα μιας ψυχικής ανάγκης του ανθρώπου που δε θα την αποβάλλει ποτέ. Σας καλώ να σκεφτούμε αυτή τη στιγμή όλοι μαζί, κάτι που – κατά κάποιο τρόπο – δικαιολογεί αυτά που σας λέω: μοιάζει κιόλας με παλιά ιστορία το ότι ο άνθρωπος περπάτησε στο Φεγγάρι! Δε μας κάνει πια εντύπωση το ότι ένα διαστημόπλοιο πήγε στον Άρη κι έφερε δείγματα του εδάφους του! Έχει αρχίσει η κατασκευή του τεράστιου διαστημικού σταθμού που θα δέχεται ακόμη και τουρίστες του διαστήματος, καθώς και νεόνυμφους για το γαμήλιο ταξίδι τους. Είναι πια κατάσταση ρουτίνας το ότι κάποια άλλα διαστημόπλοια εξερευνούν πλανήτες που βρίσκονται στα άκρα του ηλιακού μας συστήματος και στέλνουν φωτογραφίες τους στη Γη! Παρ’ όλο λοιπόν που σήμερα ζούμε στην εποχή κατάκτησης του διαστήματος, ταυτόχρονα πηγαίνουμε και στο θέατρο, στο χώρο μιας Τέχνης που υπάρχει και λειτουργεί με τα ίδια λιτά μέσα από τους καιρούς που το μέτρημα των ωρών με το ηλιακό ωρολόγιο ήταν μέγα τεχνολογικό επίτευγμα.

Την αποδεδειγμένη πια διαχρονική σχέση του ανθρώπου με το θέατρο, εγώ την θεωρώ σαν αιώνια σχέση. Γιατί πιστεύω πως το θέατρο εξελίχθηκε σε κοινωνικό φαινόμενο, αλλά, άρχισε σαν φυσικό φαινόμενο από τα χρόνια που ο πρωτόγονος ακόμα άνθρωπος άρχισε να απομνημονεύει τα βιώματά του και να τα αναπαριστά στη φαντασία του. Να προσχεδιάζει τις πράξεις του και να φαντάζεται πώς θα τις εκτελέσει. Ο πρώτος θίασος και οι πρώτες θεατρικές παραστάσεις σχηματίστηκαν στο νου του ανθρώπου. Είναι μια έμφυτη ανάγκη και ικανότητα του κάθε ανθρώπου να δημιουργεί παραστάσεις. Έχετε ποτέ συνειδητοποιήσει πως ο καθένας μας, χωρίς εξαίρεση, διαθέτει έναν ιδιωτικής χρήσεως θίασο στον οποίο εμείς οι ίδιοι είμαστε ο πρωταγωνιστής και ο θεατής. Και αρκετά συχνά μάλιστα και συγγραφέας και σκηνοθέτης και σκηνογράφος αυτού του θιάσου; Πότε και πώς; Μα αυτό δεν κάνουμε όταν προετοιμαζόμαστε για μια ενδιαφέρουσα ή κρίσιμη συνάντηση και τη φανταζόμαστε για να επιλέξουμε πώς θα συμπεριφερθούμε; Παραστάσεις του ιδιωτικής χρήσεως θιάσου μας δεν είναι οι αναμνήσεις μας; Καθώς και τα καθ’ ύπνον όνειρά μας;

Αν λοιπόν νομίζω πως το θέατρο δε θα πάψει ποτέ να υπάρχει, είναι γιατί πιστεύω πως ο άνθρωπος δε θα πάψει ποτέ να ζει χωρίς την αγωνία αυτής της αυτογνωσίας... Χωρίς την υπαρξιακή ανάγκη να γίνεται θεατής του εαυτού του και των πράξεών του... Τα ψυχικά συστατικά μας δηλαδή, απ’ τα οποία προέκυψε η Τέχνη του Θεάτρου, η οποία αναγεννιέται επί χιλιάδες χρόνια, και θα αναγεννιέται όσο θα υπάρχουν επί γης άνθρωποι – αλλά άνθρωποι όπως εμείς, παιδιά του έρωτα ενός πατέρα και μιας μάνας και όχι προϊόντα επιστημονικών εργαστηρίων.
Ι.Κ.